مشخصهی تریپس اندازهی کوچک و شکل مسطح طولانیش است. حشرههای بالغ دارای چهار بال هستند. رنگشان از خاکستری و زرد تا قهوهای را شامل میشود. تریپسها ناقل ویروسی هستند که اصولاً از خانوادهی Tospovirus است. همین ویروسها هستند که سبب از بین رفتن میزان قابل توجهی از محصولات میشوند.
مختصری در مورد آفت تریپس
تریپس چیست؟
وقتی کلمهی تریپس را بهکار میبریم، در واقع منظورمان طیفی از حشرات از راستهی Thysanoptera است.
چه چیزی به چشم میخورد؟
چون در بزاق تریپسها بعضی از مواد سمی وجود دارد، ممکن است ببینید روی درختان آسیب دیده، شکوفهها و گلها دگرگون شدهاند.
چه کار از دست شما بر میآید؟
گیاهان را با حشرهکش ارگانیک اسپری کنید یا اطرافش گیاهان پیرتروم (گل حشرهکش) بکارید.
چرخهی زیستی تریپس
اولین مرحلهی زندگی تریپس از تخم شروع میشود. تخمهایی که اگر دمای هوا بالا باشد خیلی زود باعث سر برآوردن این حشرات از تخم میشود. جنس مادهی این آفت روی بافتهای گیاهان تخمگذاری میکند. لاروهایی که از تخم خارج میشود از بافتهای اطرافشان تغذیه میکنند. یکی از ویژگیهای این حشرات عبور از مرحلهی شفیره به سمت بلوغ در خاک یا برگهای پایینتر درخت است. لاروها روی برگها زندگی میکنند، اما به محض رسیدن به مرحلهی مناسب رشد، به روی زمین یا برگهای پایینتر نقل مکان میکنند و دورهی پیششفیرگی و شفیرگی خود را همانجا تا زمان تبدیل شدن به حشرهی بالغ و آمادهی باروری با بالهای کامل سپری میکنند. کل چرخهی زندگی این افت ظرف چند هفته اتفاق میافتد.
علایم آفت تریپس
تریپس بالغ از رژیم غذایی متنوعی، اصولاً بر پایهی گردهها، و لاروهایش از بافتهای گیاهان تغذیه میکنند. اما این لاروها هستند که مسبب بیشتر آسیبهای وارده به گیاه هستند. آنها مایهی سلولهای گیاهی را غالباً از محل برگها و همچنین گلبرگها، شکوفهها و میوهها میمکند. علایم اولیهی شامل دگرگونی تقریباً واضح رنگ برگها به شکل نقاطی سیاهرنگ است (که به خاطر مواد دفعیشان است). لاروها دارای دهانی مکنده و زننده هستند که شبیه دندانههای شانه است و بافت درختان را به شکل مایع در میآورند که سپس آن را میمکند. معمولاً لایهی بالایی بافت دست نخورده باقی میماند و در وسط محلی که رنگش از بین رفته است با قسمتی کاملاً سالم مواجه میشویم.
چون در بزاق تریپس مواد سمی خاصی وجود دارد، ممکن است روی شکوفهها یا گلهای درختان آسیبدیده نوعی دگرگونی بافتی مشاهده کنیم. در موارد آلودگی بسیار شدید، کل برگها ممکن است خشک شوند. در این بین، تریپسهایی مثل Frankliniella occidentalis در صورت تهدید از سوی شکارچیان، قطراتی از یک نوع ماده را از خود تشرح میکنند. این ترشحات حاوی دسیل استات و دودسیل استات –فرومونهایی که در حکم سیگنال هشداردهنده برای تریپسهای مجاورند- هستند.
نحوهی پیشگیری از آفت تریپس
به خاطر توانایی تریپسها در انتقال ویرسها، بررسی محصولات در ارتباط با تریپس و شناسایی هر چه سریعتر این آفت حائز اهمیت است. روش کلاسیک اینکار استفاده از تلههای چسبناک است. رنگ این تلهها آبی است، چون تریپسها بهشدت به جذب این رنگ میشوند. لازم است هر از چند روز یکبار تلههای مذکور را برای یافتن تریپسهای که به دام افتادهاند (معمولاً نوع بالغ و دارای بال) با استفاده از ذرهبین بررسی کرد.
راهکارهایی برای کنترل آفت تریپس
اگر موفق به کشف تریپس شدید، لازم است برای به حداقلرسانی ریسک گسترش آلودگی، اقدامات مناسب درمانی را به کار برید. این درمانها شامل سم های ارگانیک یا کاشت گیاه پریتروم است. باید گیاهان به شکلی کامل اسپری شوند، زیرا تریپسها زیر رگههای برگها پناه خواهند گرفت و با اینکارشان، تماس حشرهکش با تمام حشرات دشوار میشود.
همچنین برای مبارزه با تریپس، امکان استفاده از قارچهای بیمارکنندهی حشرات نیز میسر است. Beauveria bassiana یکی از همین قارچهایی است که معمولاً برای اینکار استفاده میشود. همچنین حصول اطمینان از تمیز کردن و دور ریختن باقیماندهی خاک یا گیاهان از کف گلخانه نیز مهم است.
